ایزو مخفف عبارت (international organization for standardization) یک سازمان بین المللی استاندارد است.
این مجمع بین‌المللی از سازمان‌های استاندارد کشورهای عضو تشکیل می‌شود. در واقع ایزو یک سازمان غیر دولتی قدرتمند است که به هیچ دولت یا ارگانی وابسته نیست و به هماهنگ‌کردن استانداردهای متفاوت جهانی می‌پردازد.
تاریخچه ایزو
سازمان استاندارد ایزو در سال 1926با همکاری 20 کشور دنیا در ژنو-سوییس با هدف یکپارچه‌کردن استانداردهای مختلف جهان تشکیل شد.
امروزه قریب به اکثریت کشورهای دنیا عضو این سازمان هستند که موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از جمله اعضای اصلی آن است.
تاکنون بیش از 170 هزار استاندارد توسط سازمان ایزو منتشر شده‌است که در حوزه‌های مختلف و در سطح جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هدف از تاسیس سازمان ایزو چیست؟
در واقع کشورهای دنیا هر کدام استانداردهای خاص خودشان را دارند، به همین جهت در مبادلات کالا و خدمات بین کشورهای مختلف احتمال تناقص وجود دارد. از این رو سازمان ایزو با تدوین استانداردهایی که همه کشورهای عضو آنها را پذیرفته‌اند، به کشورها کمک می‌کند تا در تبادل کالا از یک استاندارد کلی و مرجع استفاده کنند.
به طور کلی هدف از تاسیس این سازمان یکپارچه‌کردن تدوین استاندارد در سراسر جهان ، ایجاد سهولت در تجارت بین‌المللی، حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده و توسعه همکاری‌های علمی ، تکنولوژی و اقتصادی است.
اهمیت استاندارد ایزو
سازمان ایزو هزاران استاندارد را در زمینه‌ها و موضوعات مختلف تدوین نموده که مورد تایید همه اعضا قرار گرفته‌است. امروزه رعایت استانداردهای ایزو در تولید و عرضه محصولات و خدمات از چنان اهمیتی برخوردار است که در عرصه تجارت جهانی، استانداردهای ایزو شرط اولیه برای انجام داد و ستدهای بین‌المللی قرار گرفته‌است. هر شرکتی که از این علایم بر روی محصولات خود استفاده نماید، در واقع تعهد خود به جامعه و مشتریان را اثبات و کیفیت و برتری محصولات خود را به رخ رقبا کشیده‌است.
سازمان ایزو از کمیته‌های متعددی شکل گرفته‌است که وظیفه آنها بررسی و تدوین استانداردهای مربوط به آن کمیته است.
مطرح‌ترین استاندارهای ایزوی جهان به شرح زیر هستند:
استاندارد ایزو 9000
در سال 1987 کمیته فنی 176 سازمان بین‌المللی استاندارد، سری استانداردهای ایزو 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری استاندارد به وجود آوردن الگویی بین‌المللی برای پیادهسازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. استاندارد ایزو 9000 به یک محصول خاص داده نمی‌شود ، بلکه فرایند تولید کالا یا خدمات را در یک واحد تجاری مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
از جمله مزایای به‌کارگیری این استاندارد می‌توان به بررسی مجدد فعالیت‌های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع کاستی‌ها، کاهش هزینه‌ها، ایجاد اطمینان برای مشتری، افزایش توان رقابت در عرصه بین‌المللی اشاره کرد.
استاندارد ایزو 14000
این استاندارد در رابطه با محیط زیست است که در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد. در واقع این استاندارد مساله اصلی فرآیند تولید و به عبارتی پشت پرده عرضه یک کالا است، نه خود کالا.
در واقع این گواهینامه به واحدی اعطا می‌شود که در درازمدت برنامه‌های عملی برای کمک به پاکیزه ماندن محیط زیست داشته باشد و آنها را به درستی اجرا کند.
از جمله مزایای به‌کارگیری این استاندارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد سیستم‌های مدیریت زیست محیطی که منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می‌شود.
- افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوط به محیط زیست
- استفاده بهینه از منابع طبیعی
- تسهیل تجارت بین‌المللی
استاندارد ایزو 22000
این استاندارد مجموعه ترکیبی موثری را جهت حصول اطمینان از ایمنی غذا در طول زنجیره غذایی ایجاد می‌نماید که عناصر کلیدی آنها شامل ارتباط متقابل، سیستم مدیریت، برنامه‌های پیشنهادی می‌باشد.
به‌کارگیری این استاندارد به سازمان‌های موجود در رده‌های مختلف زنجیرهای غذایی، کمک می‌کند که بتوانند مخاطرات موجود در سیستم خود را شناسایی و کنترل نمایند. کلیه سازمان‌ها در محدوده زنجیره غذایی شامل تولیدکنندگان مواد اولیه در کارخانه‌های تولید مواد غذایی و خوراک دام، فروشگاه‌های خرده فروشی و تامین‌کنندگان خدمات مربوط به غذا، مثل خدمات بسته‌بندی و… می‌توانند از این استاندارد بهره جویند.
استاندارد ایزو IMS
این استاندارد یک سیستم مدیریت سازمان یافته چارچوبی ایجاد می‌کند که در قالب آن افراد می‌توانند به طور منظم برای سازمان کار کنند و در مقابل درآمد مطلوب با روش کارآمد و موثر به‌دست بیاورند. سیستم مدیریت می‌تواند در زمینه‌های گوناگونی همچون کیفیت، بهداشت و ایمنی و محیط زیست مدنظر قرار گیرد که طبیعتا مرکز توجه و تاکید هر یک از اجزای سیستم با دیگری فرق دارد.
به عنوان مثال سیستم مدیریت کیفیت بر نیازهای مشتری تاکید دارد، در حالی که سیستم مدیریت محیط زیست به حفاظت از محیط زیست تاکید دارد و سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی بر حفظ ایمنی سرمایه‌ها و بهداشت شغلی نیروی انسانی توجه دارد.
استاندارد ایزو IEC 17020
یکی از استانداردهای تخصصی است که برای معیارهای عمومی برای فعالیت انواع مختلف سازمان‌های بازرسی‌کننده می‌باشد. هدف از این سازمان مشخص کردن معیارهای عمومی سازمان‌های بازرسی‌کننده بی‌طرف، قطع نظر از بخش مورد بازرسی می‌باشد. این استاندارد برای کلیه شرکت‌ها و موسسات بازرسی کاربرد دارد.
استاندارد HALAL (حلال)
استاندارد HALAL یکی دیگر از استانداردهای ایزو می باشد که در جهان امروز به خصوص برای کشورهای مسلمان حائز اهمیت است. هرسازمانی که موفق به دریافت این تاییدیه شود ، قادر به برقراری ارتباط با یک چهارم جمعیت جهان از طریق صادرات به کشورهای متقاضی غذای حلال در سراسر جهان خواهد بود ، که با توجه به بالا بودن جمعیت مسلمانان جهان ، ارزش مالی این صادرات بالا خواهد بود.